Na każdej budowie konieczne jest przygotowanie lub zakup gotowego betonu. Przeważnie potrzebujemy beton B10 i B15. Beton B10 czasami określany jest potocznie jako chudy beton, lecz zgodnie z normą chudym betonem nazywamy mieszankę, która po związaniu osiąga wytrzymałość 6-9MPa.
Potrzebny nam będzie również beton B-20 do niektórych elementów konstrukcyjnych. W praktyce jednak, w zwykłej betoniarce trudno jest uzyskać dobrej jakości jednorodny beton o wytrzymałości ponad 12-15MPa. Z tego względu zalecamy, aby betony mocniejsze niż C12/15 (B15) zamawiać z wytwórni, z dowozem tzw. „gruszką”.
Obecnie funkcjonuje nowy rodzaj określania rodzaju betonu, i tak np. beton B10 oznaczany jest jako C8/10 a beton B15 jako C12/15.
Podstawowe składniki mieszanki betonowej
Cement
W przypadku typowych betonów na użytek domowy stosuje się cement portlandzki CEM I 32,5. Dostępne są również cementy z dodatkami (CEM II) oraz specjalne cementy hutnicze (CEM III). Nie ma jednak sensu stosowania droższych cementów do betonu przygotowywanego samodzielnie na budowie.
Ważne jest jednak, aby cement nie był zwietrzały, czyli nie może zawierać zbyt wiele twardych grudek. Jeśli zastosujemy zwietrzały cement, to znacząco obniżymy wytrzymałość produkowanej mieszanki.
Kruszywa - piasek i żwir
Do betonu najlepiej jest stosować dwa rodzaje kruszywa, czyli piasek o uziarnieniu (tzw. frakcji) 0-2mm oraz żwir 2-16mm. Do betonu B10 i słabszych można stosować pospółkę lub wyłącznie piasek, jednakże to ostatnie rozwiązanie nie jest zalecane, gdyż bardzo łatwo zachwiać proporcje w betoniarce a tym samym istotnie obniżyć jakość betonu. Jeśli natomiast stosujemy mieszaninę piasku i żwiru, to ewentualne niewielkie odchylenia od ustalonych proporcji nie wpłyną tak istotnie na wytrzymałość betonu. Zarówno piasek jak i żwir bez problemu można zakupić z dowozem na większości lokalnych kopalni i składowisk.
Woda
Generalnie stosuje się zasadę, że najlepsza do betonu jest woda pitna. Czasami jednak, gdy mamy dostęp np. do stawu czy jeziora i zgodę aby pobierać z tych miejsc wodę, możemy ją również użyć do produkcji betonu. Ważne jest jednak, aby woda nie posiadała charakterystycznego gnilnego zapachu oraz zbyt dużej liczby zanieczyszczeń, gdyż może to wpłynąć na końcową jakość betonu.
Proporcje składników w przeliczeniu na 1m3 betonu
W poniższej tabeli przedstawiono zalecane proporcje poszczególnych składników w przeliczeniu na 1m3 gotowej mieszanki betonowej. Ilości te można stosować jako wartości wyjściowe do obliczania proporcji dla konkretnej betoniarki czy rozrabiania ręcznego.
Proporcje składników na jeden zarób betoniarki
Poniżej przedstawiamy zalecane przez nas proporcje składników dla mieszanki betonu C8/10 (B10) oraz C12/15 (B15). Aby uprościć dozowanie na budowie, gdzie przeważnie nie dysponujemy wagą, przeliczyliśmy składniki na worki (cement) oraz wiadra (założono stosowanie wiader 10 litrowych).
Podczas obliczeń zastosowano następujące parametry materiałów: gęstość nasypowa piasku 1,6kg/m3, żwiru 1,8kg/m3, cementu 1,3kg/m3, cement w workach 25kg oraz wypełnienie betoniarki (tzw. pojemność użytkowa lub robocza) na poziomie ok. 60%. Pojemność użytkowa podawana jest często w specyfikacji betoniarki, i jeśli urządzenie na to pozwala, możemy dodać większą ilość składników. Pamiętajmy jednak, że nadmierne wypełnianie betoniarki silnie obciąża mechanizm, dlatego lepiej zachować w tutaj zdrowy rozsądek i doświadczalnie poszukać optimum dla naszego sprzętu i potrzeb.
W przypadku dozowania kruszyw łopatą, zaleca się przeliczenie doświadczalnie ile łopat potrzebujemy do wypełnienia jednego wiadra piasku oraz żwiru. Pozwoli nam to szybko przeliczyć podaną w artykule liczę wiader na łopaty.
Dozowanie składników w betoniarce
Należy pamiętać, że przygotowanie mieszanki betonowej w betoniarce oraz ręcznie w wiadrze czy specjalnej kuwecie nieco różni się od siebie.
Przy mieszaniu składników w betoniarce najpierw należy wlać trochę wody i wsypać cement. Dopiero do tak wykonanego zaczynu cementowego dosypujemy stopniowo kruszywa i dolewamy wodę. Zaleca się dodawanie kruszyw naprzemiennie, tzw. jedno wiadro piasku, jedno żwiru i tak aż do osiągnięcia odpowiednich proporcji. W ten sposób uzyskamy jednorodną mieszankę. Wodę również najlepiej dodawać stopniowo, aby ułatwić mieszanie poszczególnych składników.
Przy mieszaniu ręcznym w wiadrze można najpierw wymieszać suche składniki (cement, piasek, żwir) i dopiero do nich dodawać stopniowo wody, cały czas mieszając. W betoniarce jeśli postąpimy w ten sam sposób, to ziarna cementu przykleją się do wilgotnych ścianek betoniarki.
Nie należy dodawać zbyt dużej ilości wody do przygotowania mieszanki, gdyż spowoduje to osłabienie jej wytrzymałości. Pamiętajmy o ważne zasadzie podczas produkcji betonu:
Mało wody do produkcji mieszanki – dużo wody do pielęgnacji
Przestrzeganie tej zasady zapewni dużą wytrzymałość betonu, a odpowiednia pielęgnacja zapobiegnie powstawaniu spękań.
Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl
