Czym jest wywłaszczenie nieruchomości pod budowę drogi?

Jest to środek ostateczny, który może być stosowany tylko wtedy, gdy cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób, a prawa do nieruchomości nie mogą być nabyte za zgodą właściciela w drodze umowy. W jaki sposób przebiega ten proces? Czy można się od niego odwołać? O tym piszemy poniżej!

Jak przebiega wywłaszczenie nieruchomości pod budowę drogi?

Procedura wywłaszczenia nieruchomości pod budowę drogi rozpoczyna się od złożenia wniosku w sprawie wydania decyzji o inwestycji, która jest rozpatrywana przez wojewodę (w przypadku dróg krajowych i wojewódzkich) lub starostę (w przypadku dróg powiatowych i gminnych). To pierwszy etap procesu, który prowadzi do wywłaszczenia nieruchomości.

Wnioskodawca, czyli zarządca drogi, składa wniosek po uzyskaniu opinii odpowiednich władz, takich jak prezydent miasta.

Kto wydaje decyzję o wywłaszczeniu nieruchomości pod budowę drogi?

Decyzję o rozpatrzeniu wniosku i wydaniu decyzji podejmuje właściwy organ - wojewoda lub starosta. W przypadku inwestycji drogowej obejmującej obszar dwóch lub więcej województw albo powiatów, decyzję wydaje wojewoda lub starosta, którego obszar właściwości zawiera największą część terenów przeznaczonych na inwestycję drogową.

Ważnym elementem procedury wywłaszczenia nieruchomości pod budowę drogi jest wysłanie zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. 

Co zawiera zawiadomienie o wywłaszczeniu nieruchomości?

W zawiadomieniu tym zawarte są informacje dotyczące oznaczenia nieruchomości objętej wnioskiem o wydanie decyzji oraz terminu i miejsca, w których strony mogą zapoznać się z aktami sprawy. Otrzymanie zawiadomienia daje właścicielowi nieruchomości możliwość śledzenia postępowania i ewentualnego zakwestionowania decyzji w przyszłości.

Jak przebiega postępowanie o wywłaszczenie nieruchomości?

Po wszczęciu postępowania w sprawie wywłaszczenia nieruchomości pod budowę drogi, wysyłane jest zawiadomienie do: 

• wnioskodawcy, 

• właścicieli, 

• użytkowników wieczystych nieruchomości objętych wnioskiem. 

Zawiera ono informacje o oznaczeniu nieruchomości i terminie zapoznania się z aktami sprawy. Otrzymanie takiego zawiadomienia powinno sprawić, że właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości zainteresuje się sprawą i będzie mieć świadomość, że może nastąpić wywłaszczenie nieruchomości. Na tym etapie może śledzić przebieg postępowania i w przyszłości mieć szansę na zakwestionowanie decyzji. Warto zaznaczyć, że doręczenie zawiadomienia właścicielowi nieruchomości na jego adres wskazany w katastrze nieruchomości jest skuteczne. Dlatego ważne jest, aby sprawdzić i zaktualizować swój adres w katastrze nieruchomości, ponieważ brak aktualizacji adresu może skutkować ryzykiem utraty informacji o wywłaszczeniu. 

Termin na wydanie nieruchomości

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej określa termin wydania nieruchomości lub opróżnienia lokali, uwzględniając okres, w którym nieruchomość może być użytkowana przez dotychczasowych właścicieli przed jej ostatecznym wydaniem.

Na tym etapie można oczekiwać, że nieruchomość będzie mogła być użytkowana przez dotychczasowych właścicieli lub użytkowników wieczystych bezpłatnie aż do upływu terminu wydania. Co do zasady - termin ten jest określany w decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji i nie może być krótszy niż 120 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Jest to istotne z punktu widzenia właścicieli, którzy pomimo wywłaszczenia nieruchomości, nadal mają możliwość z niej korzystania.

Czy można odwołać się od decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości?

Jeśli jesteś niezadowolony z decyzji dotyczącej inwestycji drogowej, masz prawo złożyć odwołanie do organu wyższego rzędu - wojewody lub ministra odpowiedzialnego za budownictwo, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Powyższe odwołanie jest możliwe na etapie rozpatrywania wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

• W przypadku wydania decyzji przez starostę, odwołanie wnosi się do wojewody. 

• W przypadku decyzji wydanej przez wojewodę, odwołanie wnosi się do ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Odwołujący ma 30 dni od daty doręczenia decyzji na zgłoszenie odwołania. Następnie organ wyższego rzędu rozpatruje odwołanie w terminie 30 dni od daty jego wpływu. Jeśli odwołanie zostanie uwzględnione - organ ten może uchylić decyzję lub zmienić jej treść. 

Podsumowanie

Wywłaszczenie nieruchomości pod budowę drogi to proces, który wymaga przestrzegania określonej procedury i może prowadzić do odszkodowania dla właścicieli, zgodnie z określonymi celami publicznymi. Przed przystąpieniem do budowy drogi, rząd musi uzyskać decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Warto przypomnieć, że  w przypadku wszczęcia postępowania - właściciel nieruchomości może je zaskarżyć. Jeżeli spór zakończy się na niekorzyść właściciela nieruchomości - będzie on zobligowany do jej wydania zgodnie z zawartym w niej terminie. Pamiętajmy jednak, że ten proces jest wyjątkowo rzadki i służy on do realizacji ważnych celów publicznych, takich jak rozwój infrastruktury drogowej i zapewnienie efektywności transportu. Jeżeli dostałeś informację o wszczęciu takiego postępowania, bądź masz więcej pytań - skontaktuj się z prawnikiem. 

Źródło: Zespół redakcyjny portalu zbudujmydom.pl